Fizjoterapia to leczenie środkami naturalnymi w kierunku rozwijania, utrzymywania i przywracania zdolności ruchowych pacjentów, które podniosą ich komfort życia i codziennego funkcjonowania. W tym celu fizjoterapia posługuje się różnymi formami energii fizycznej – może być nimi ruch lub zewnętrzne bodźce: mechaniczne, kinetyczne, termiczne, chemiczne, elektryczne, czy też świetlne.

FIZJOTERAPEUTA – METODY TERAPII

Fizjoterapeuta prowadzi leczenie układów: nerwowo-mięśniowego, mięśniowo-szkieletowego, oddechowego i sercowo-naczyniowego. Do jego gabinetu zgłaszani są pacjenci z bólami kręgosłupa i stawów obwodowych, po urazach, złamaniach oraz w trakcie lub po przewlekłych chorobach. W zależności od konkretnego wskazania prowadzi różne metody terapii, rozpoczynając od precyzyjnej diagnostyki.

DIAGNOSTYKA FIZJOTERAPEUTYCZNA

Polega na obserwacji i diagnozowaniu ludzkiego ciała jako całości oraz szukaniu przyczyny choroby, a nie tylko identyfikacji dolegliwości. W pierwszej części obejmuje wywiad, a potem badanie i diagnostykę różnicową. Wykonywane są różne testy fizjoterapeutyczne oparte o specyficzną i precyzyjną palpację. Fizjoterapeuta badając rejestruje określone objawy, szuka ich źródeł, oraz wzajemnych powiązań między nimi.

Od właściwie przeprowadzonego badania, umiejętności analitycznego myślenia zależy prawidłowa diagnoza dotycząca źródła dolegliwości i choroby pacjenta. Każdy przypadek jest indywidualny, dlatego nie istnieje jeden, sztywny schemat badania, a ocena funkcjonalna u różnych pacjentów może się diametralnie różnić. Dopiero po spełnieniu tych warunków możliwe jest podjęcie poniższych działań terapeutycznych.

ELEKTROTERAPIA

Polega na wykorzystaniu różnego rodzaju prądów leczniczych w celu osiągnięcia efektów: złagodzenia dolegliwości bólowych, zredukowania stanów zapalnych, poprawienia ukrwienia i odżywienia tkanek, poprawienia wchłaniania obrzęków i wysięków, wzmocnienia osłabionych lub rozluźnienia nadmiernie napiętych mięśni oraz przyspieszenia regeneracji tkanek.

• Galwanizacja – wykorzystuje prąd stały o małej częstotliwości działając nim na tkanki nerwowe oraz na mięśnie. Tego rodzaju fizjoterapia stosowana jest przy dyskopatii, nerwobólach, w stanach zapalnych nerwów.
• Jonoforeza – pozwala na miejscowe wprowadzanie leków do organizmu z pominięciem układu pokarmowego dzięki czemu możliwe jest osiągnięcie szybszego efektu zastosowanego leku.
• Prądy diadynamiczne – to kilka rodzajów prądów, które: obniżają napięcie mięśniowe, zwiększają przepływ krwi, przyspieszają wchłanianie się obrzęków i krwiaków. Stosuje się je przy bólach kręgosłupa, chorobach zwyrodnieniowych stawów, schorzeniach reumatycznych, dyskopatiach, nerwobólach, po urazach narządów ruchu, zwłaszcza z obrzękiem.
• Prądy TENS – istotą tego zabiegu jest miejscowe ukrwienie tkanek, dzięki czemu możliwe jest ich lepsze odżywienie. W efekcie dochodzi do szybszego usuwania produktów przemiany materii oraz łagodzenia procesów zapalnych. Prądy wykazują także silne działanie przeciwbólowe, szczególnie przy bólach pooperacyjnych i neuropatiach.
• Prądy interferencyjne – (Nemeca) to terapia polegająca na krzyżowaniu dwóch niezależnych obwodów z prądem o różnych częstotliwościach. Mają działanie przeciwbólowe, poprawiają ukrwienie i odżywienie tkanek oraz ich regenerację.
• Elektrostymulacja – jest to zabieg, który polega na podawaniu prądu impulsowego w celu wywołania skurczu mięśni. Elektrostymulację stosuje się w leczeniu niedowładów oraz porażeń i innych dolegliwości układu nerwowo-mięśniowego.
• Prądy Kotza (rosyjska stymulacja) – jest to zabieg polegający na wywoływaniu skurczów głębiej położonych włókien mięśniowych. Stosuje się go w leczeniu skolioz, przy osłabieniu mięśni oraz po urazach np. złamaniach.
• Prądy Traberta – wprowadzają mięśnie w wibrację, co skutkuje silnym przekrwieniem. Stosuje się je przy chorobie zwyrodnieniowej stawów, zaburzeniach krążenia obwodowego, niedokrwieniu kończyn i stanach pourazowych narządów ruchu.

LASEROTERAPIA

Ma bardzo szerokie zastosowanie: pomaga w stymulacji procesów leczniczych narządu ruchu, działa przeciwzapalnie, przeciwbólowo, przeciwobrzękowo, wspomaga gojenie i stymuluje mikrokrążenie. W fizjoterapii biostymulacja laserowa pozwala na doprowadzenie emitowanego światła na właściwą głębokość tkanek. Dzięki temu uzyskuje się możliwość przekształcenia energii świetlnej na energię biologiczną. Jest to możliwe ze względu na właściwości promieniowania laserowego tj. wzroście podziałów komórkowych, przyspieszeniu procesów przemiany materii oraz energii wewnątrz komórki.

ULTRASONOTERAPIA

W tym wypadku fizjoterapeuta wykonuje bezbolesny zabieg polegający na działaniu fali ultradźwiękowej na zmienione chorobowo miejsca. Ma zadanie przede wszystkim wspomagać zdolności organizmu do leczenia tkanek i samonaprawy. Działa przeciwbólowo, przeciwzapalne, zwiększa ukrwienie i odżywienie tkanek, przyspiesza gojenie ran oraz zmniejsza przykurcze tkanek miękkich. Ultradźwięki wykorzystuje się także do wprowadzania do tkanek przez skórę niektórych leków oraz leczenia ostróg piętowych.

ŚWIATŁOTERAPIA

To inaczej fototerapia, czyli leczenie światłem. Tego rodzaju zabieg wykorzystuje promienie, różniące się wielkością energii i długością fali, co niesie za sobą różne efekty terapeutyczne. Promieniowanie podczerwonych (lampa Lumina) działa przeciwbólowo, przeciwzapalnie, przekrwienie i rozluźniająco. Promieniowanie ultrafioletowych (lampa UV) działa opalająco, stymulująco i poprawia odporność. Promieniowanie spolaryzowanych (lampa Bioptron) poprawia mikrokrążenie, działa przeciwbólowo, przeciwzapalnie, przeciwobrzękowo oraz przyspiesza regenerację tkanek i gojenie się ran.

KINEZYTERAPIA

Fizjoterapia nazywa tę metodę także rehabilitacją ruchową lub gimnastyką leczniczą. Stanowi niezwykle istotną część procesu usprawniania. Efektem jej są: zwiększenie wytrzymałości mięśni, poprawa ogólnej wydolności organizmu, poprawa ruchomości stawów, korekcja nieprawidłowych nawyków ruchowych, leczenie stanów pourazowych i pooperacyjnych, a ostatnio coraz bardziej konieczna poprawa sprawności fizycznej po przebyciu Covid-19. Kinezyterapia dzieli się na miejscową z oddziaływaniem lokalnym i mającą wpływ jedynie na wybrany obszar, segment lub strukturę ciała, oraz na kinezyterapię ogólnoustrojową, angażującą cały narząd ruchu i wpływającą na poprawę ogólnoustrojowej wydolności organizmu.

Celem kinezyterapii jest pomoc w odzyskaniu całkowitej lub częściowej sprawności na poziomie strukturalnym i funkcjonalnym. Innymi słowy, odpowiednie wykonywanie ćwiczeń oraz ich nadzorowanie, prowadzenie przez fizjoterapeutę, ma pozwolić pacjentowi na przywrócenie jakości życia sprzed choroby, doznanej dysfunkcji czy urazu.

Celem kinezyterapii jest także edukacja w zakresie ergonomii pracy, profilaktyki urazów, kontuzji, utrzymywania właściwych nawyków ruchowych czy zapobiegania objawom zaostrzenia poszczególnych schorzeń.

MECHANOTERAPIA

Fizjoterapia wykorzystuje w leczeniu także różnego rodzaju masaże. Jest to dokładnie zespół różnych zabiegów manualnych, które w sposób mechaniczny przez powierzchnię ciała działają na skórę, tkanki podskórne, mięśnie i struktury okołostawowe, a także w sposób odruchowy na układ krążenia, nerwowy, pokarmowy, wewnątrzwydzielniczy i narządy wewnętrzne.

Nieoceniony jest również wpływ masażu na naszą psychikę, gdy ktoś przebywa w ciągłym stresie, ma ponury nastrój lub szuka odprężenia po dłuższym okresie pracy umysłowej czy intensywnym wysiłku fizycznym.

W zależności od rodzaju i sposobu wykonania masaż może działać: profilaktycznie, leczniczo, relaksacyjnie, pobudzająco, przeciwobrzękowo, rozluźniająco lub wzmacniająco na mięśnie. W tym zakresie wykonywane są następujące rodzaje masaży:

• masaż klasyczny – najczęściej stosowany i najbardziej rozwinięty rodzaj masażu, który dzięki bardzo dużej różnorodności technik sprawdza się w osiąganiu każdego celu.
• masaż leczniczy – łączy w sobie różne rodzaje masaży, a jego celem jest zmniejszenie objawów chorób i urazów, zwłaszcza narządów ruchu.
• masaż sportowy – ma za zadanie pomóc w utrzymaniu kondycji i sprawności ciała, a także zapobiegać kontuzjom i urazom. Może być stosowany przed, jak i po aktywności fizycznej.
• masaż pobudzający – jest odmianą masażu klasycznego, mającą odwrotny cel – zamiast rozluźnić, pobudza i pomaga w odżywieniu tkanek oraz zwiększa napięcie mięśni.
• masaż relaksacyjny – spokojny i delikatny zabieg, prowadzony w spokojnej, wyciszającej atmosferze, wykonywany najczęściej na całej powierzchni ciała sprawdza się zarówno w stanach zmęczenia fizycznego jak i umysłowego. Pozwala na zmniejszenie napięcia mięśniowo-nerwowego, odprężenie organizmu, wyciszenie emocji i zmniejszenie poziomu stresu.
• masaż odchudzający – pozwalający w pewnym zakresie modelować ciało poprzez pobudzenie przemiany materii oraz spalanie podskórnej tkanki tłuszczowej.
• masaż izometryczny – stosowany na napiętych izometrycznie mięśniach w celu budowy siły i masy mięśniowej oraz spalaniu podskórnej tkanki tłuszczowej.
• masaż konsensualny – wspomagający leczenie kończyn w sytuacjach gdy nie jest możliwy bezpośredni masaż chorej kończyny.
• masaż centryfugalny – stawowy stawów kończyn, stosowany w profilaktyce przeciw urazowej przy przeciążeniach stawowych oraz w leczeniu urazów stawowych.
• masaż blizny – mający na celu zrywanie zrostów głębokich, uelastycznienie blizny oraz w pewnym stopniu poprawę jej wyglądu kosmetycznego.
• masaż segmentarny – odruchowy, wspomagający konwencjonalne metody leczenia dysfunkcji narządów wewnętrznych.
• masaż Shantala – to masaż całego ciała małego dziecka, w celu: profilaktyki prawidłowego rozwoju, korekcji deficytów rozwojowych, przy zaburzonym rozwoju psychoruchowym i intelektualnym, przy nadpobudliwości, autyzmie, u wcześniaków i w m.p.dz.
• drenaż limfatyczny – stosowany przy zastojach płynów ustrojowych i obrzękach, jako wspomaganie przepływu krwi żylnej w naczyniach żylnych i limfy w naczyniach limfatycznych.
• masaż bańką chińską – przy wspomaganiu odchudzania, wspomaganiu drenażu limfatycznego i walki z cellulitem.